A REVOLUCIÓN INDUSTRIAL E A TEORÍA AUSTRIACA DA ESTRUCTURA DE CAPITAL. SEGUNDA PARTE 

    – Óscar Rodríguez Carreiro –   

  No primeiro artigo desta serie comprobamos como historicamente se documentou en Inglaterra a tendencia xeral á baixada dos tipos de interese, proceso que xa resulta evidente durante os séculos XVI e XVII e que demostra o aumento xeral do aforro que estaba tendo lugar en devandito país. Neste artigo comprobaremos como, correspondentemente, tamén se produciu o alargamento da estrutura de produción.

  Sudha R. Shenoy documentou devandito proceso, demostrando que, na estrutura económica de produción inglesa, obsérvase unha gran variedade de outputs resultado dunha cadea de investimento complexa e extensa, na que existe unha división vertical do traballo ben desenvolvida e na que a xente está ligada como participantes interdependentes, coa presenza de moitas especializacións. O resultado será a produción de máis, mellores, e máis variados tipos de bens e servizos.[i]

  Shenoy insiste en que os outputs de devandita estrutura só poden ser producidos por medio de investimentos previos. Ademais, o mantemento da produción e a mellora de devanditos outputs, require un investimento continuo. O conxunto completo de investimentos precedentes é integral ao produto final: xuntos forman un todo. A estrutura de produción constitúe unha única formación.[ii] Segundo Shenoy

Os outputs finais -calquera que sexa o seu contido- poden aumentarse, mellorarse e diversificarse só si, e mentres, se estende a estrutura de capital: si as súas “cadeas de investimento” se afastan das etapas finais de uso.[iii]

  Shenoy entende que representa unha grave limitación o centrarse exclusivamente, como sucede en xeral, na produción final. Ao fixarnos no crecemento da calidade, cantidade e variedade dos outputs finais só nos decatamos das etapas finais da produción, as máis próximas ao uso, dunha estrutura de capital particular. Pero a produción nestas etapas finais só é posible porque existen etapas previas de investimento con bens de capital que se unen en cadeas que se completan ata a etapa final do output. As etapas finais son o resultado dun proceso de produción máis longo que percorre toda unha serie de etapas previas de produción. O crecemento da mellora e diversificación dos outputs finais só pode ocorrer si se estende esta capacidade para producilos, é dicir, si se estende a estrutura de capital. Alargar esta estrutura supón que se usen cada vez máis e máis bens de capital en etapas cada vez máis e máis afastadas do uso final. Para poder completar estas cadeas de investimento máis longas é necesario producir máis bens de capital. O resultado é un aumento das etapas entre o uso final e a etapa máis afastada del, é dicir, un alargamento da estrutura de produción.

  Observar exclusivamente o resultado final non dá información de como se logrou o aumento e a mellora da produción. A investigación empírica necesaria ten que revelar como os bens de capital formaron cadeas de investimento que levaron aos outputs finais producidos.[iv] Por medio de devandito estudo empírico, Shenoy demostrou como, ao longo dos séculos XVI e XVII, estendeuse en Inglaterra a división vertical do traballo, utilizando cada vez bens de ordes máis altas e obtendo así un rango máis amplo de outputs, cunha crecente oferta de bens e servizos de maior calidade.[v]

  A investigación de Shenoy proba que o alargamento deste tipo de “cadeas de investimento” produciuse xeneralizadamente en sectores como o da alimentación, o vestido e a vivenda ao longo dos séculos XVI e XVII, demostrando, como comenta Jeffrey Tucker, que “a Revolución Industrial non foi algo que ocorreu sen máis en Inglaterra, senón que, máis ben, foi o resultado dun prolongado aumento do capital e dunha prolongada expansión da división do traballo”.[vi] E así, en palabras de Samuel Lilley

Como resultado do desenvolvemento acaecido nos séculos XVI e XVII […] Inglaterra entrou no século XVIII co índice máis elevado de prosperidade material de todo o mundo.[vii]

  Con todo, dada a súa complexidade, a estrutura de produción completa sería imposible de capturar integramente. Esta complexidade non fixo senón aumentar durante a Revolución Industrial. Para poder introducir a tecnoloxía creada nesta época, como, por exemplo, a máquina de vapor, foi necesario aumentar enormemente a cantidade dos bens de capital e empregalos en novas etapas creadas que se atopaban aínda máis afastadas do consumo final, por exemplo, na fabricación das máquinas-ferramenta ou na fabricación de raís para o ferrocarril.

  A revolución dos transportes foi parte deste proceso de alargamento da estrutura de produción. Grazas aos recursos dispoñibles púidose iniciar a mellora das infraestruturas e dos sistemas de transporte, o que deu lugar a unha división do traballo máis avanzada e máis eficaz.[viii] Así, a construción da canle de Worsley, empresa privada iniciada polo duque de Bridgewater e que finalizou en 1761, supuxo a redución do prezo do carbón en Manchester á metade. Por imitación desta obra iniciouse unha serie de obras de construción de canles de iniciativa privada que cruzaron toda a superficie de Gran Bretaña en apenas trinta anos, dando lugar a unha considerable redución dos custos de transporte de mercancías.[ix] Un fenómeno similar ocorreu coas estradas e, posteriormente, co ferrocarril.

  O mesmo pódese dicir do sector servizos, que experimentou un considerable crecemento tanto en servizos produtivos de etapas de ordes altas como en servizos de bens de consumo: transporte, venda por xunto, venda polo miúdo, educación, servizos profesionais como enxeñería e arquitectura, servizos recreativos e culturais, etc.[x] Segundo R. M. Hartwell, o progreso dos servizos pode considerarse como parte do progreso da especialización e a división do traballo, da súa máis variada e complexa utilización. Este progreso non sería posible sen a acumulación de capital.

A produtividade dos servizos antes da Revolución Industrial era moi reducida, o seu custo elevado e a demanda moi limitada.[xi]

  O corolario da baixada dos tipos de interese é o aumento do aforro; o alargamento da estrutura de produción representa a utilización dos aforros para a produción. Son os empresarios os que conectan ambos fenómenos, polo que o seguinte artigo estará dedicado á función empresarial durante a Revolución Industrial.

[i] Sudha R. Shenoy, “Investment Chains Through History or An Historian’s Outline of Development: «Using Goods of Ever Higher Orders»”, Indian Journal of Economics & Business, Special Issue (2007): 196.

[ii] Shenoy, “Investment Chains Through History “, p. 196.

[iii] “Final outputs – whatever their actual content – can be increased, improved and diversified only as and if the capital structure is extended: its investment “chains” are lengthened further from the final stages of use”. Sudha R. Shenoy, Towards a Theoretical Framework for British and International Economic History. Early Modern England, A Case Study (Auburn: Ludwig von Mises Institute, 2010), p. 355.

[iv] Shenoy, Towards a Theoretical Framework, pp. 353-354.

[v] Shenoy, “Investment Chains Through History”, p. 204.

[vi] “[…] the Industrial Revolution was not something that just happened upon England but, rather, was the result of a long build-up of capital and a long expansion of the division of labor”. Jeffrey A. Tucker, “The Course of Economic Development in England” (26-06-2010 [recuperado el 03-06-2015], disponible en https://mises.org/blog/course-economic-development-england

[vii] Samuel Lilley, “El progreso tecnológico y la Revolución Industrial, 1700-1914”, pp. 195-264 en Carlo M. Cipolla, ed., Historia económica de Europa. La Revolución Industrial (Barcelona: Ariel, 1983), p. 224.

[viii] David S. Landes, The Wealth and Poverty of Nations (Nueva York y Londres: W. W. Norton & Co., 1998), p. 215. Paul Mantoux, La revolución industrial en el siglo XVIII (Madrid: Aguilar, 1962), p. 20.

[ix] Mantoux, La revolución industrial en el siglo XVIII, pp. 106-111.

[x] R. M. Hartwell, “La revolución de los servicios: el crecimiento del sector servicios en la economía moderna”, pp. 371-409, en Carlo M. Cipolla, ed., Historia económica de Europa. La Revolución Industrial (Barcelona: Ariel, 1983), p. 379.

[xi] Hartwell, “La revolución de los servicios”, p. 380.