O DEREITO A COMERCIAR CON QUEN QUEIRAMOS

 – María Marty –    

  Sae a noticia nun diario arxentino de que o goberno eliminará os aranceis para a importación de certos produtos electrónicos, e enseguida saltan os que festexan (os importadores e aqueles que pensan en aforrar na súa próxima compra) e os que protestan.

  Os que protestan están cativados polo argumento emocional do pobre empregado que se quedará sen traballo porque a fábrica nacional non poderá competir coa calidade e os prezos dos produtos estranxeiros. “Temos que coidar o noso”, é o slogan máis usado.

  ¿Seica non é lamentable que alguén se quede sen emprego? Si. Ninguén celebra este feito, pero o erro está en analizar toda a situación a través do mesmo.

  No meu caso non estou ao lado dos que protestan nin tampouco dos que celebran porque non me gusta o que esta medida supón.

  Esta medida dá por sentado que os burócratas teñen e deben ter o poder de decidir sobre a nosa vida e sobre as nosas eleccións, outorgándonos ou quitándonos cando se lles ocorre, o seu permiso para comerciar en función do “plan nacional” do momento. E aínda que os argumentos económicos que utilizan para xustificar o proteccionismo foron xa demolidos por economistas serios, aínda se aferran ao argumento colectivista e emocional de “o noso” versus “o alleo” co cal levan a dianteira, non importa que as estatísticas demostren as virtudes do libre comercio.

  É por isto que creo que a batalla polo libre comercio, como toda batalla pola liberdade, debe ser pelexada especialmente no campo moral e non só económico. O libre comercio é o moral. O proteccionismo é o inmoral.

  ¿Que é o libre comercio? Simple: non é outra cousa que a liberdade sendo exercida nun ámbito específico da vida: o intercambio de produtos e servizos entre seres humanos. Do mesmo xeito que a liberdade de expresión é a liberdade exercida ao momento de manifestar unha idea ou opinión, a liberdade de culto é a liberdade de adherirse á relixión cuxos valores un comparte – ou de non adherirse a ningunha, a liberdade de asociación é a liberdade de formar un grupo e retirarnos del, o libre comercio é a liberdade de intercambiar o froito do noso esforzo polo froito do esforzo alleo.

  A liberdade de comercio, como o resto das liberdades, baséase no dereito de todo ser humano a actuar de acordo ao seu propio xuízo e propia vontade, co único límite de respectar o mesmo dereito nos demais. Por exemplo, teño liberdade de comprar a froita no almacén da esquina no canto de comprala no supermercado. Pero non podo impoñerlle ao meu veciño facer o mesmo. Podo intentar persuadilo, pero non teño dereito a obrigalo a actuar como eu desexo.

  Notemos que ningún de nós, polo menos os que vivimos no mundo occidental, aceptaría que un político nin ninguén nos dixese con quen podemos casarnos, con quen facer amizade, con quen asociarnos ou que relixión adoptar. Con todo, aceptamos submisamente que nos diga con quen podemos e con quen non podemos comerciar.

  Esta aceptación vai máis aló do temor ao castigo por desobedecer (multas, prisión, etc.). Moitos compramos a idea que comprar produtos nacionais é noso deber como cidadáns, e comprar produtos estranxeiros é traizón ao “noso”.

  O argumento emocional di basicamente o seguinte: “Si Roberto cómpralle ao estranxeiro John no canto de o compatriota Xoán, Xoán terá que pechar a súa fábrica e miles de empregados quedarán na rúa. E Roberto será o responsable. Así que o goberno obriga a Roberto a comprarlle a cafeteira a Xoán por 1000 pesos e castígao si lla compra a John por $500, co fin de defender aos nosos.”

  As primeiras preguntas que me veñen á cabeza son: ¿E Roberto, ao que obrigan a gastar 500 pesos extra nunha cafeteira de peor calidade, non é un “dos nosos”? ¿Por que hai que defender ó “noso” Xoán, pero non ó “noso” Roberto? ¿Por que Roberto ten que protexer aos empregados de Xoán, pero non pode usar eses 500 pesos que se aforrou de comprar a John, na súa propia empregada Inés? ¿É que seica hai cidadáns de primeira aos cales hai que protexer e de segunda que deben pagar esa protección?

  As seguintes preguntas que me fago son: ¿É realmente Roberto o responsable- é culpable- polo destino de Xoán e dos seus empregados? ¿Non será culpable o goberno que impón a Xoán impostos, leis laborais, cargas sociais e -oh casualidade- aranceis para importar as materias primas que necesita para producir, que o obrigan a cobrar o seu produto máis caro? ¿E non será que Xoán, ao aceptar un Estado que o golpea primeiro e o compensa con protección logo, durmiuse nos loureiros e xa non se esforza por xerar un produto de maior calidade e mellor prezo?

  E aquí imos de novo. ¿Aceptariamos este trato noutros ámbitos da nosa vida? Por exemplo, ¿que pensariamos si o goberno decidise cobrar un imposto a Luisana Lopilato por casarse con Michael Bublé e sacar do mercado aos arxentinos que a pretendían? ¿Ou si alguén quixese cobrarnos un arancel por cada amigo estranxeiro ao que dedicamos un tempo que poderiamos dedicar a compatriotas? ¿Ou si nos multasen por ver unha película de Mel Gibson no canto dunha de Adrián Suar? ¿Ou si elixísemos traballar para Exxon no canto de para YPF?

  Ninguén, no seu xuízo, aceptaría unha culpa ou castigo inmerecido e posiblemente, a nosa resposta sería: “¿Quen es ti para castigarme por eleccións que me pertencen?” E, con todo, parece que a liberdade de comerciar non entra nesta categoría, coma se fose unha clase inferior de actividade á que hai que gravar.

  Pero o comercio é unha das actividades máis nobres que un ser humano pode exercer, baseada en principios de alto contido moral como a produtividade, o mutuo respecto e a intención de intercambiar o meu mellor esforzo polo alleo.

  Si queremos crecer como países, debemos deixar de lado os privilexios, a xenofobia e o colectivismo polo cal “o noso” debe ser protexido do “alleo” e devolver aos individuos o seu lexítimo dereito de decidir sobre a súa propia vida en todos os ámbitos, incluído o comercio. A liberdade é un dereito individual, non un préstamo estatal.