Vida.

  Carl Menger naceu en 1840 na cidade de Nowy Sącz, na rexión de Galitzia, pertencente na actualidade a Polonia pero naquel momento parte do Imperio Austrohúngaro. O seu pai era un avogado que pertencía a unha familia de funcionarios públicos e oficiais do exército e a súa nai viña dunha familia de comerciantes bohemios. Aínda que Menger tiña título nobiliario (von Wolfesgrün), decidiu non utilizalo, do mesmo xeito que os seus irmáns. Estes eran Anton, que foi un importante autor socialista e profesor de Dereito na Universidade de Viena, e Max, avogado e deputado no parlamento austríaco.

  Menger estudou dereito nas universidades de Praga e de Viena de 1859 a 1863 e terminou o seu doutorado en xurisprudencia na universidade Jagiellonia en Cracovia en 1867. Traballou como xornalista, primeiro na Lemberger Zeitung en Lwów, Ucrania, logo na Wiener Zeitung en Viena, onde exerceu de analista de mercado, e finalmente nun posto oficial no departamento de prensa do gabinete austríaco.

  En 1872 entrou como profesor na facultade de Dereito de Viena, onde deu clases de finanzas e economía política.

  En 1876 foi designado como un dos titores do príncipe herdeiro da coroa austríaca, Rudolph von Hapsburg, a quen deu clases durante os dous anos seguintes mentres o acompañaba nas súas viaxes ao longo de Europa.

  Ao seu regreso, o emperador Francisco Xosé nomeouno catedrático de Economía Política da facultade de Dereito de Viena, onde deu clases ata a súa retirada do mundo universitario en 1903. Menger continuou a súa investigación académica ata a súa morte en 1921.

 

  Obra.

  Nesta primeira parte dedicada á obra de Carl Menger destacaremos dúas das súas principais contribucións á teoría económica desenvolvidas en libros como Principios de economía política (publicada orixinalmente en 1871) e Investigacións sobre o método das ciencias sociais (publicada orixinalmente en 1883): estas dúas contribucións son, en primeiro lugar, a reflexión sobre o individualismo metodolóxico que conduciu á creación do método da praxeoloxía e, en segundo lugar, o completo desenvolvemento da explicación subxectiva do valor e da determinación dos prezos coa creación do concepto da utilidade marxinal.                 

  En canto ás súas reflexións metodolóxicas, Menger cría que a economía podía e debía ser máis que a mera observación e recompilación de datos e que era posible facer proposicións xerais sobre as leis económicas que operan con independencia de tempo e lugar. O propósito das ciencias teóricas era lograr un entendemento do mundo real que vai máis aló da mera experiencia. Grazas ás ciencias teóricas

 

Obtemos un coñecemento dos fenómenos que se estende máis aló da experiencia inmediata ao chegar a conclusións, en casos concretos, partindo de certos feitos observados sobre outros feitos non inmediatamente percibidos.[i]

 

  Ademais, Menger foi un defensor do individualismo metodolóxico como o método apropiado para o estudo da economía e as ciencias sociais. Nas notas que escribiu cando preparaba os Principios de economía dise: “O home mesmo é o principio e o fin de toda economía”.[ii] Segundo Menger, a tarefa da ciencia teórica é a de reducir os fenómenos estudados aos seus elementos máis simples e investigar como devanditos fenómenos fórmanse a través destes elementos de acordo con leis.

 

  Reducimos os fenómenos humanos aos seus factores constitutivos máis orixinais e simples. Unimos a estes últimos a medida correspondente á súa natureza, e finalmente intentamos investigar as leis polas cales se forman os fenómenos humanos máis complexos a partir deses elementos máis simples.[iii]

 

  A unidade máis simple na economía é a “economía individual”, entendida como a actividade dos seres humanos dirixida á satisfacción das necesidades materiais. Conceptos colectivos como o da “economía nacional” só resultaban intelixibles a partir das innumerables accións económicas dunha multitude de individuos. Por iso, para poder entender correctamente a ficción da “economía nacional”, había que dividila nos seus verdadeiros compoñentes, os individuos.[iv]

  Menger comezou a súa investigación preguntándose polo obxecto da economía que, na súa opinión, era o intento dos seres humanos individuais por satisfacer as súas necesidades. Segundo Hülsmann

 

Isto poñía a Menger en posición para considerar os intercambios de mercado e os prezos como macro-fenómenos e para explicar como están causados por “elementos da economía humana” atomísticos pero verificables, situados nun microcosmos económico de necesidades individuais.[v]

 

  As reflexións metodolóxicas de Menger, un de cuxos puntos principais é o individualismo metodolóxico, constitúen o fundamento da praxeoloxía, o método característico da escola austríaca de economía.

  Do individualismo metodolóxico xurdía organicamente a consideración do valor como un fenómeno subxectivo. Para Menger, o valor económico só aparece cando os seres humanos se dan conta de que hai certos obxectos que serven para satisfacer as súas necesidades e, polo tanto, o valor ten unicamente un carácter subxectivo.

 

Así pois, o valor non é inherente aos bens, nin unha propiedade súa, nin unha cousa independente en si mesma. É un xuízo que os homes economizadores realizan sobre a importancia dos bens á súa disposición para o mantemento das súas vidas e o seu benestar. Xa que logo, o valor non existe fóra da conciencia dos homes.[vi]

 

  Menger diferencia os distintos tipos de bens económicos. Así, chama “bens da primeira orde” a aqueles que satisfán as necesidades de forma directa. Con todo, na economía atópanse un gran número de cousas que non teñen unha conexión causal directa coa satisfacción de necesidades e que, aínda así, seguen considerándose bens económicos. Isto débese ao feito de que ditas cousas serven para producir bens da primeira orde, de forma que se poden poñer nunha cadea causal indirecta coa satisfacción das necesidades. Os bens que non son da primeira orde pero que se atopan máis próximos a eles, serán “bens de segunda orde”. Os seguintes, “bens de terceira orde”, e así sucesivamente, afastándose máis segundo a relación causal para a satisfacción dunha necesidade sexa máis indirecta.

  Para remarcar o carácter subxectivo dos bens económicos, Menger insiste en que a orde dun ben non é algo inherente a el nin unha propiedade súa. Ao indicar a orde dun ben o único que se fai é sinalar que este ben, nun uso particular, ten unha relación causal máis próxima ou máis distante coa satisfacción dunha necesidade humana.[vii]

  Ademais de cumprir a satisfacción dunha necesidade existe outra característica necesaria para determinar a existencia dun ben económico: que os requerimentos de devandito ben sexan maiores que a súa cantidade.[viii] O aire, por exemplo, non pode ser considerado un ben económico porque a súa cantidade excede os requerimentos da xente, de forma que non ten que ser economizado, é dicir, non ten que ser considerado dentro do proceso causal de produción. Só nun lugar onde os requerimentos excederan á cantidade de aire (unha estación espacial, por exemplo) este podería ser considerado como un ben económico. O carácter económico ou non dos bens non é algo inherente a eles senón que depende da relación entre os requerimentos e a cantidade dispoñible.

  Segundo Menger, inicialmente o home experimenta a necesidade de bens de primeira orde (bens de consumo) e fai daqueles cuxa cantidade dispoñible é máis pequena que os seus requerimentos os obxectos da súa vida económica, mentres os outros non entran nesta esfera. Máis tarde, os homes, por medio da experiencia, adquiren maior coñecemento das conexións causais entre as cousas e aprenden a usar bens de segundo, terceiro e máis altas ordes. Con algúns destes bens os homes atópanse con que están dispoñibles en cantidades que exceden os seus requerimentos mentres que outros non. Por iso, dividen tamén estes bens en dous grupos, aqueles que están dentro da súa esfera económica e aqueles que non. Esta é a orixe do carácter económico dos bens de ordes máis altas. Segundo Menger, a riqueza podería definirse como

 

A suma dos bens que controla un individuo economizador, as cantidades dos cales son máis pequenas que os seus requerimentos.[ix]

 

Os bens de primeira orde teñen valor porque a xente sabe que necesita unha certa cantidade deses bens para satisfacer necesidades e imputan o valor concedido á satisfacción desas necesidades a devanditos bens. Os bens de ordes máis altas teñen, a través do proceso de produción, unha relación causal indirecta coa satisfacción de necesidades. Así, o valor dunha certa cantidade dos bens de primeira orde impútase aos bens de segunda orde empregados na súa produción, xa que son un elemento necesario aínda que indirecto para a creación dos bens de primeira orde. Do mesmo xeito, o valor dos bens de terceira orde impútase do valor da cantidade de bens de segunda orde que contribúen a producir, e así sucesivamente. Así pois, o valor de todos os bens de produción provén en última instancia da capacidade de satisfacción de necesidades dos bens de primeira orde.

O carácter subxectivo do valor permitiu a Menger superar a teoría dos prezos dos economistas clásicos como Adam Smith ou David Ricardo. Estes desenvolveran unha teoría obxectivista dos prezos na que se afirmaba que o prezo a longo prazo de todos os bens dependía esencialmente dos custos de produción, especialmente do custo do traballo. Para os economistas clásicos o valor dun produto, en última instancia, era unha característica intrínseca de devandito produto. Con todo, Menger descubrira que o valor dos bens de ordes máis altas depende do valor dos bens de ordes máis baixa que aqueles contribúen a producir. Xa que logo, queda claro que os custos non poden determinar os prezos dos bens de primeira orde. Os custos de produción non son senón a suma dos prezos pagos por distintos bens de ordes máis altas. Estes prezos están determinados polos prezos dos bens das ordes máis baixas. Os custos non determinan os prezos dos bens de primeira orde, senón que os prezos dos bens de primeira orde determinan os custos. Ademais, Menger sinalou que a teoría dos custos non podía explicar a determinación dos prezos da Terra e o Traballo, que non teñen custos de produción. A teoría subxectiva, en cambio, si podía. O seu prezo deriva do valor dos bens de primeira orde que axudan a producir ou, si son eles mesmo bens da primeira orde, do valor concedido ás necesidades que axudan a satisfacer.[x]

Menger completou definitivamente a teoría subxectiva do valor co desenvolvemento do concepto da utilidade marxinal, que permitía superar o coñecido “paradoxo do valor”, que se pode expresar na pregunta: ¿por que a auga vale menos que os diamantes si a auga satisfai unha necesidade máis importante? Menger deuse conta de que os homes non valoran os bens segundo clases abstractas (“pan” ou “diamantes”) senón en términos de unidades específicas dispoñibles deses bens e as necesidades que estas unidades poden satisfacer. A necesidade menos importante que se satisfai coa subministración dispoñible é a que concede valor a cada unidade dun ben. Xa que a auga é moi abundante hai suficientes unidades para satisfacer non só a necesidade máis altamente valorada (beber) senón para satisfacer outras necesidades ás que os homes conceden menos valor. En cambio, os diamantes son tan escasos que só poden servir para satisfacer a necesidade máis importante e por iso son tan caros.[xi]

A xente valora os bens na marxe. Si un individuo ten unha subministración determinada de bens e ten que desprenderse dun, a utilidade que deixará de satisfacer con esa menor subministración é a “utilidade marxinal do ben”. Esta será a utilidade coa que se valore a cada unidade específica e homoxénea dese ben. Esa unidade da que o individuo tería que desprenderse é a unidade que está na marxe, polo que se lle chama a “unidade marxinal”. O obxectivo a cumprir que se atopa máis baixo na escala de valores do individuo sería a satisfacción provista pola “unidade marxinal”, xa que logo, a “utilidade marxinal”. Esa utilidade marxinal correspóndese co fin ao que o actor tería que renunciar si o seu stock dun ben se reducise nunha unidade.

Menger utilizou a análise marxinal para demostrar a través de distintos experimentos mentais como se determinaban os prezos de todos os produtos.

 

Conclusións.

A defensa do individualismo metodolóxico como o método da economía e o perfeccionamento da teoría subxectiva do valor co desenvolvemento do concepto da utilidade marxinal converten a Carl Menger tanto nun dos economistas máis importantes da historia como no pai da chamada “Escola Austríaca de economía”. Segundo Friedrich Hayek as ideas fundamentais da Escola Austríaca pertencen a Menger.

 

O que é común aos membros da escola austríaca, o que constitúe a súa peculiaridade e brindou os fundamentos para as súas contribucións posteriores, é a súa aceptación do ensino de Carl Menger.[xii]

 

Do mesmo xeito, Joseph Salerno afirmou que Menger é “o único e verdadeiro fundador da escola austríaca de economía propiamente dita. Merece este título, entre outras razóns, porque creou o sistema da teoría do valor e o prezo que constitúe o núcleo da teoría económica austríaca. Pero Menger fixo máis: tamén orixinou e aplicou consistentemente o correcto método praxeolóxico para desenvolver a investigación teórica en economía. Así, tanto en método como no núcleo teórico, a economía austríaca é e sempre será economía mengeriana”.

[i] Carl Menger, Investigations Into the Method of the Social Sciences with Special Reference to Economics (Nueva York y Londres: New York University Press, 1985), p. 56.

[ii] Joseph T. Salerno, “Biography of Carl Menger: The Founder of the Austrian School (1840-1921)” (16-08-200), disponible en https://mises.org/library/biography-carl-menger-founder-austrian-school-1840-1921

[iii] Menger, Investigations Into the Method of the Social Sciences, p. 62.

[iv] Hüseyin Özel, “Methodological Individualism in Carl Menger: an Evaluation”, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 1-2 (1998): 54-55.

[v] Jörg Guido Hülsmann, Mises. The Last Knight of Liberalism (Auburn: Mises Institute, 2007), p. 106.

[vi] Carl Menger, Principles of Economics (Auburn: Mises Institute, 2007), pp. 120-121.

[vii] Menger, Principles of Economics, pp. 56-57.

[viii] Menger, Principles of Economics, p. 101.

[ix] Menger, Principles of Economics, p. 107.

[x] Ver Salerno, “Biography of Carl Menger”.

[xi] Menger, Principles of Economics, p. 140.

[xii] Friedrich Hayek, “Carl Menger”, pp. 11-36 en Carl Menger, Principles of Economics (Auburn: Mises Institute, 2007), p. 12.