FORD E NETFLIX: DOUS EXEMPLOS EMPRESARIAIS PARA OS SERVIZOS MÉDICOS

 – Ignacio Almará –   

  Ford Motor Company.

  A principios do século XX os coches eran un ben de luxo só asumible para aqueles que acumularan grandes fortunas. A produción dun único automóbil non só requiría unha gran cantidade de materiais e de tempo, senón que ademais a súa elaboración artesanal esixía un alto nivel de coñecemento sobre mecánica que poucos operarios podían ter.

  Con todo, nesas datas, un grupo de homes liderado por Henry Ford preguntouse: ¿Como poderiamos facer do coche un ben ao que poida acceder todo o mundo? O que se lles ocorreu foi unha forma de fornecer un número elevadísimo de automóbiles a un prezo baixo. Puideron facelo grazas á innovación en técnicas industriais e reducindo ao mínimo posible os custos de produción.

  En lugar de facer un coche de cada vez, ao cal asistían os diversos equipos mecánicos, ocorréuselles copiar as cadeas de montaxe xa existentes noutras industrias e facelas a gran escala. O modelo de Ford baseábase en que o coche ía pasando por distintas estacións fixas, onde se lle poñían as pezas e modificacións pertinentes. Isto permitía a estandarización das pezas e posibilitaba que os operarios realizasen un mesmo traballo manexando sempre as mesmas pezas. Grazas a este sistema, os tempos de produción acurtáronse. Cando antes tardábanse 12 horas en montar un chasis, agora só se requirían 100 minutos, xa que non había que ir facendo un traballo completo e diverso. Ademais, a longo prazo producíase un aumento da produtividade, xa que a realización da mesma tarefa e coas mesmas pezas facía que cada un dos operarios se convertese nun experto na realización dese traballo determinado, levándoo a cabo con rapidez e precisión. Hai que engadir que non facían falta equipos de mecánicos expertos en automóbiles, xa que cada tarefa, ao estar simplificada e ser repetitiva, podía ser desempeñada por calquera.

  A clave para reducir os prezos foi unha combinación de estratexia industrial baseada na produción en liña e a redución de custos de produción, como no caso da madeira con que se empaquetaban os motores, que era reutilizada para producir o fondo do coche. Isto fixo que se incrementase a cantidade de output por minuto e que se reducisen os custos unitarios, podendo así ofrecer o ben a un prezo moi baixo.

  O Ford T foi o primeiro coche producido desta forma e converteuse no coche das masas. O seu baixo prezo e a súa sinxela utilización convertérono nun coche asumible e de fácil manexo, que podía usarse non só como coche persoal, senón como outro ben de produción nas empresas que así o requirisen.

  O obxectivo de Henry Ford foi democratizar o automóbil e conseguiuno grazas a unha elaborada estratexia industrial, á perspicacia á hora de darse conta, tanto el como o seu equipo, de como poderían reducir os custos de produción, sabendo que materiais utilizar e a elaboración de sistemas de pago fraccionado a longo prazo, o que implicaba que máis xente se puidese permitir a compra do vehículo.

  Netflix.

  A finais dos anos 90 do século XX o consumo de cine baseábase na asistencia ás salas, a compra de VHS e DVD ou o aluguer de cintas en tendas como Blockbuster, onde o aluguer dunha cinta por 3 días roldaba os 5$.

  Con todo, a Reed Hastings e Marc Randolph ocorréuselles unha forma de abaratar o negocio do cine. A través dun sistema de subscrición online e pagando 20$, enviarían a domicilio os DVD. A través do pago dos 20$ non se alugaba unha única cinta, senón que se podían alugar tantas como o cliente quixese. Ademais, accedíase a un servizo de asesoramento de películas que poderían ser de interese baseándose nos gustos do consumidor. Con só alugar 5 películas nun mes, conseguíase un mellor prezo por película que no tradicional Blockbuster.

  Con todo, a gran revolución do cine veu co streaming. O streaming é un proceso polo cal pódese retransmitir contido a través de Internet. O usuario pode ver o contido multimedia ao mesmo tempo que o descarga, en contraposición a descárgaa de arquivos, na que se descargan paquetes de datos que conforman o contido multimedia e que non se pode visualizar ata que a descarga se completa. Para o streaming utilízanse bufers, que son espazos de memoria temporais nos cales almacénase a información.

  Coa distribución masiva en streaming de contido multimedia e o modelo de subscrición online, Netflix fíxose rapidamente co mercado. A maior parte dos custos da compañía constitúena os royalties que ten que pagar a outras empresas que lle fornecen o contido. Con todo, con cada nova subscrición, os custos por venda redúcense.

  O que ocorre con Netflix e o cine é comparable ao que ocorreu con Ford e o automóbil: Netflix supuxo a democratización do cine, xa que, cun pago de 7,99 Euros mensuais, o cliente pode acceder a todo o contido que desexe.

  Empresas como Ford e Netflix, do mesmo xeito que outras como Inditex, Ikea, Spotify, etc., conseguiron reducir os prezos dos seus respectivos produtos ata facer que, practicamente, todo o mundo poida adquirir coches, cine, roupa, mobles ou música.

  A función empresarial.

  Toda esta revolución baséase en sistemas de produción e distribución masivos e sistematizados. Con todo, este fantástico resultado tivo lugar a través dun proceso de descubrimento e mediación: é dicir, foi posible grazas á función empresarial.

  Nestes exemplos pódese ver perfectamente como algunhas persoas intentaron anticipar as necesidades do resto, e intentaron ofrecer aquilo que satisfacía esas necesidades. Para iso tiveron que facer un exercicio de comprensión das valoracións e necesidades do resto. A través da comprensión das intencións e valoracións (o que Mises denominaba “timoloxía”) previron con éxito as futuras necesidades dos consumidores e coordinaron o uso dos distintos factores produtivos co fin de ofrecer a solución máis apetecible. Para iso non só deberon prestar atención ao produto en si, senón que tiveron que considerar o desenvolvemento da contorna. O exemplo máis claro é o de Netflix, que aproveitou o tirón de Internet para poder desenvolver o seu modelo de negocio. Así, non só era necesario comprender a industria da venda de cine, senón tamén como se podería ver afectada pola utilización de Internet. Ademais, todas estas empresas levaron a cabo o desenvolvemento de novos sistemas industriais como a produción en liña, o cal non consiste senón en descubrir unha forma máis eficiente de poder levar a cabo a produción dun ben.

  O resultado do exercicio da función empresarial foi o de baixar o prezo dos bens e xeneralizar a súa compra. Pero, para que isto fora posible, tivo que existir nestas industrias un libre fluxo de información, xa que ata o máis mínimo dato pode servir para que o empresario se dispoña a ofrecer un novo produto ou mellorar o que xa ten, xa sexa en calidade ou baixando o prezo. A función empresarial necesita liberdade total para facer que a comprensión das necesidades se poida realizar do mellor xeito posible e para que, correspondentemente, o proceso de produción que suporá a satisfacción das necesidades dos consumidores se leve a cabo da mellor forma. Como sinalou Huerta de Soto, a función empresarial é de primordial importancia para a sociedade:

A función empresarial é, sen ningunha dúbida, a función social por excelencia, dado que fai posible a vida en sociedade ao axustar e coordinar o comportamento individual dos seus membros.[i]

  O caso da medicina.

  A opinión xeral estipula que os servizos médicos teñen que ser de carácter público, dado que o seu alto prezo nun mercado libre faríanos inalcanzables para moitos.

  Con todo, nos anteriores exemplos comprobamos como a función empresarial e a tendencia á venda en masa conseguiron que os prezos dos bens foran baixando e que a calidade fora subindo.

  ¿Por que non pasa isto na medicina?

  Como vimos, todo o que se necesita é xente que coordine a produción, que teña ideas e execute novas formas de levar a cabo a produción. Con todo, isto é dificilmente posible no panorama médico occidental actual. Un dos requisitos necesarios é que haxa libre fluxo de información. Con todo, na medicina hai numerosas trabas que impiden que a información flúa libremente entre os empresarios, os provedores e os consumidores: leis sobre certificados obrigatorios, intromisión na actividade que altera e elimina prezos, prohibicións sobre publicidade médica e farmacolóxica, etc., son algunhas das trabas postas á industria médica.

  Os innumerables permisos de sanidade necesarios para, por exemplo, abrir un só quirófano, fan que sexa moi difícil a mellora da calidade e a baixada dos prezos na medicina, xa que dificultan moito a función empresarial, ao estar impedida a coordinación entre as valoracións de médicos, enfermeiros, fabricantes de material, farmacéuticos e consumidores.

  Con todo, o proceso de democratización de bens e servizos que vimos nos casos de Ford e Netflix está ocorrendo coa medicina en países como a India ou Singapur. No caso da India hai que destacar o esforzo de Narayana Health.

  Narayana Health conseguiu levar atención médica barata con equipo de primeiro nivel á India a través da adopción de sistemas de economía de escala. Ao ter custos fixos, a adopción de sistemas industriais fai que o número e eficacia da atención aumente, reducindo os custos unitarios e facendo posible a adopción de prezos baixos.[ii]

  Isto conséguese a través da superespecialización. Os cirurxiáns, por exemplo, só se dedican a realizar o mesmo tipo de operacións unha e outra vez, alcanzando un maior grado de mestría e, xa que logo, reducindo o tempo de intervención e mellorando a calidade. Tamén se mellorou a integración dos servizos intermedios.

  Este modelo de asistencia que adopta estruturas industriais forxouse grazas á función empresarial do Dr. Shetty e o seu equipo, quen conseguiron coordinar as necesidades de todos os que integran a industria médica co fin de satisfacer as necesidades dos clientes do mellor xeito posible. Ademais, xeráronse sistemas de pago a crédito ou fraccionados para as intervencións e novos sistemas de seguros de pólizas baixas.

  Para que todo isto fose posible, tuvo que deixarse plenamente libre a función empresarial, eliminando as prohibicións en materia de saúde en moitos campos. Como resultado, na India atopámonos con hospitais que se atopan ao nivel dos occidentais e son asumibles para todo o mundo.

  Hai que dicir que a adopción de procesos industriais neste sector aínda non está plenamente desenvolvida e que son moitas as variables que poderían experimentarse no futuro co fin de mellorar a calidade e velocidade de atención, desde clínicas monográficas ata sistemas de información mellorados e atención automatizada.

  Como vimos, todas as industrias son susceptibles de mellorar en calidade e prezos, só hai que evitar poñer trabas á función empresarial.

[i] Jesús Huerta De Soto, Socialismo, cálculo económico y función empresarial (Madrid: Unión Editorial, 1992, p. 67).

[ii] Pero o proceso de establecemento de prezos vai ó revés, xa que primeiro se toma en consideración o prezo anticipado e o volumen de ventas e posteriormente establécense os costes asumibles.