CAPITALISMO DE ESTADO VS CAPITALISMO SALVAXE

    – Miguel Alonso Davila –   

  É común oír falar sobre a situación económica actual en términos negativos. Fálase da brecha entre ricos e pobres, sobre a corrupción, etc. Normalmente, téndese a asignar a orixe deses males e moitos outros ao capitalismo. Crese que o Estado debería intervir máis na economía para emendalos. É dicir, que os prexuízos que asolan ao mundo veñen pola parte do capitalismo e non pola parte do Estado. É por culpa do capitalismo salvaxe que vivimos nestas condicións. Neste artigo trataremos algúns dos danos que nos axexan para dilucidar si proveñen do capitalismo ou da influencia estatal.

  O primeiro que hai que recalcar é que non vivimos nun capitalismo salvaxe. E isto non é unha cuestión de ideas, senón de feitos. Cabo dubidar ou discutir si tal organización social é economicamente prexudicial ou beneficiosa, pero non sería lícito negar que non vivimos nun capitalismo salvaxe, posto que estariamos negando os feitos. Si definimos capitalismo salvaxe, como unha configuración na que existen cero interferencias na sociedade por parte do goberno, o cal equivalería á inexistencia deste último, é claro que este non é o noso caso. Actualmente os dirixentes ditan as leis, o que está permitido consumir e o que non, o que se pode fabricar e o que non, como hai que elaborar os produtos, o tamaño das factorías, onde é legal que se instalen, cando están autorizados a abrir os comercios, con que horario, a xornada dos seus traballadores, as súas condicións laborais, en que circunstancias é legal contratalos e despedilos, que distancia ten que haber entre un comercio e outro, os prezos aos que é lícito vender os bens, a forma en que debemos anunciar ou publicitar os negocios, e ata o idioma no que teñen que estar escritos os letreiros, e por si isto fose pouco, ditan a utilización forzosa dun papel moeda fiduciario, e modifican o tipo de interese segundo o seu parecer. Como digo, é plausible discutir si todas esas directrices son moitas ou poucas, pero non o feito de que vivimos nunha sociedade intervida polo Estado.

  A este sistema mixto de capitalismo e socialismo adoita denominárselle capitalismo de Estado, suxeríndose a idea dunha economía libre, pero dirixida centralizadamente. Ao meu parecer, o nome é enganoso, pois nos induce a pensar que libre mercado e Estado poden ser compatibles. Un libre mercado intervido sinxelamente non é un libre mercado. No anarcocapitalismo non existiría ningún goberno, sería unha comunidade baseada en contratos libres e voluntarios, que respecta o principio de non agresión, e a propiedade privada, comezando pola propiedade do propio corpo de cada individuo.

  Os defectos que se observan na nosa poboación adoitan asociarse ao librecambismo, isto é, que si a economía aproximásese máis ao capitalismo libre, empeoraría. Así adoita apuntarse á corrupción como un dos males endémicos do noso tempo. Con todo, esta só é posible na medida en que existan cargos públicos aos que subornar. Doutro xeito, cabería que unha gran empresa ofrecéselle unha retribución a outra máis pequena para que non lle fixese competencia, ou intentar comprala, pero non obrigarlle a aceptar o trato. Si a compañía de menor tamaño aceptase, sería un acordo voluntario, e no caso de que non, non existiría un réxime político coa capacidade de fabricar leis ó seu antollo e coa forza coercitiva suficiente, á que subornar. Ademais, só as grandes empresas poden permitirse gastar unha suma elevada de diñeiro en grupos de presión, conseguindo leis que lles favorezan en detrimento das pequenas empresas. Isto ten que ver con outra das características do capitalismo de Estado que é a aparición dunha oligarquía formada por grandes empresarios, banqueiros e gobernantes. En cambio, si non hai goberno, este término xa desaparecería da ecuación, e en canto aos grandes empresarios, só chegarían a tal condición aqueles que mellor satisfagan as necesidades dos consumidores, e non aqueles que se limiten a presionar á administración para que lles concedan privilexios como a eliminación da competencia, que pagaremos todos con produtos máis caros. Finalmente, a banca, ao non existir reserva fraccionaria, concesión dos gobernantes pola que ambos se benefician, sería un negocio como outro calquera. En efecto, ao non poder recorrer á estafa piramidal, e ter que dedicarse a realizar a garda e custodia dos depósitos, ou a realizar o labor de intermediarios prestatarios, dita actividade non reportaría uns ingresos tan extraordinarios como na actualidade, sendo un negocio cunhas ganancias como calquera outro. Así mesmo, tampouco lles sería factible influír nos funcionarios debido aos préstamos que lle conceden. Nunha sociedade puramente capitalista, só os que mellor saiban satisfacer as demandas dos cidadáns lograrán alcanzar a riqueza, os demais sinxelamente crebarán. Co que dita oligarquía é típica do capitalismo de Estado, e non do libre mercado.

  En canto aos ciclos económicos, tampouco estes son froito do capitalismo, senón da acción do goberno. A manipulación dos tipos de interese e a reserva fraccionaria distorsionan a información pola que se rexen os inversores, xerando un desaxuste entre as preferencias dos consumidores e os investimentos dos empresarios, o cal xerará unha burbulla que inevitablemente terminará nunha recesión económica. O natural nun mundo libre é un aumento do nivel de vida lento e continuo, si se da o aforro necesario, e non unha sucesión de períodos caracterizados por un crecemento explosivo, alternándose con outros de abruptas caídas.

  Si analizamos o nivel de vida, dificilmente vai aumentar este con un réxime político que nos extrae entre o 30% e o 40% da nosa renda. De igual modo, tampouco mellorará cunha intervención superior, o cal supoñería un goberno cun tamaño máis grande, e xa que logo, máis impostos. Por non falar do dano que provocan todas esas interferencias vía distorsión da información dispoñible no mercado, e o entorpecemento do libre desenvolvemento da empresarialidade. En cambio, unha economía libre permite o típico aumento do nivel de vida que fai posible pasar dunha situación na que os traballadores realizan a súa labor nunhas condicións insalubres e leoninas, cun horario interminable, para gañar unicamente o suficiente para subsistir, a outra, na que teñen uns contratos moito mellores, e poden conseguir, cun soldo, manter á súa familia, ter electrodomésticos, aparellos tecnolóxicos, coche, e ata gozar de tempo de lecer no que poder, por exemplo, irse de vacacións de cando en vez. Obviamente esta mellora conseguirase en dous ou tres xeracións. Sería de desexar que fose posible logralo de forma instantánea, pero desgraciadamente esta é a forma menos lenta de conseguilo.

  En canto á liberdade, é evidente que os impostos constitúen unha vulneración da mesma, do mesmo xeito que a imposición coercitiva de leis arbitrarias. En contraposición co respecto da liberdade individual que se daría nunha comunidade baseada en contratos libres e voluntarios.

  O primeiro que nos adoita vir á mente ao imaxinarnos un mundo sen goberno, é o caos. No entanto, é do libre actuar humano de onde xorde a orde. En efecto, as institucións sociais, que son normas pautadas de comportamento que permiten que alcancemos máis facilmente os nosos obxectivos, sexan cales sexan estes, como o dereito, a linguaxe ou o diñeiro, aparecen de forma espontánea e desenvólvense coa aportación de todos os individuos que participan na sociedade. Institucións que a administración intenta boicotear no seu propio beneficio, impoñendo o dereito positivo (que basicamente quere dicir que é legal aquilo que diten os burócratas, podendo ditar o que queran, e como é natural ditaran leis que lles beneficien), e o papel moeda de curso forzoso (co que poden fabricar o diñeiro que necesiten a costa de prexudicar a todo o resto da poboación), etc. Desta forma, créase pobreza e destrúese a orde que esas normas pautadas de comportamento xeran.

  Tamén podemos suxerir que unha sociedade necesita un goberno que a dirixa. Con todo, non vexo por que temos que dirixirnos cara a ningún sitio, nin por que temos que orientarnos todos en pos do mesmo obxectivo. Ademais, teriamos o problema de quen ou quen van ser os encargados de determinar a dirección que debemos tomar. Nunha poboación de verdadeiro capitalismo salvaxe, ou anarcocapitalista, cada persoa é libre de orientarse cara aos fins que desexe, sempre que respecte os dereitos dos demais.